Blic Pripremila: Matija Mrakovčić
“U svojoj knjizi tekstova Koliko fašizma iz 1995, slovenački filozof Rastko Močnik se pita da li će narod Evrope biti u stanju da pobedi fašizam kao što ga je pobedio 1945. Močnik je direktno podstaknut rekom bosanskih ratnih izbeglica i načinom na koji ih države nastale raspadom Jugoslavije dočekuju. Dvadeset godina kasnije, izbeglice u Evropu dolaze iz Azije i Afrike, mnoge preko država bivše Jugoslavije, a Močnikovo pitanje – da li će narod Evrope danas pobediti fašizam – se čini nikad aktuelnijim. Države današnje Evrope, zatečene pred zadatkom osnovne humanosti, grčevito brane svoj svet privilegija, čija je posledica svet iz kog izbeglice beže. Opstanak društvenog sistema koji se brani, uslovljen je podelom sveta po kojoj se veliki deo čovečanstva smatra pogodnim za eksploataciju, pogodnim za život ispod granica egzistencijalnog minimuma, pogodnim za razaranje. To je fašizam koji treba pobediti 2015″.
Tim riječima najavljen je program obilježavanja 70 godina od pobjede nad fašizmom Narodnog pozorišta Užice pod nazivom Okupljeni na Trgu partizana. Program pod umjetničkim vodstvom kazališnog redatelja i člana uredništva platforme Teorija koja Hoda iz Beograda Bojana Đorđeva, preispituje današnji trenutak iz perspektive naslijeđa Narodno oslobodilačke borbe koja je svoje prve pobjede odnijela upravo u Užicu 1941. godine. Užice je u svjetsku povijest upisano kao centar prvog oslobođenog teritorija u okupiranoj Europi, a Užička republika, ma kako kratko trajala, najavljuje ono što će kasnije biti motor pobjede nad fašizmom u tadašnjoj Jugoslaviji i Europi: solidarnost i hrabrost naroda koja stoji nasuprot službenim državnim politikama.
“U poslednjih dvadesetak godina, ta borba i pobeda nad fašizmom se u lokalnom kontekstu relativizuje, problematizuje, falsifikuje i negira. To ne bi trebalo da iznenađuje s obzirom na strukturalne veze između fašizma i kapitalizma: dvadeset godina restauracije kapitalizma kroz privatizaciju društvene imovine, uništavanja socijalne države i pretvaranje političkih protesta radničke klase 1980-ih u etničke sukobe 1990-ih, u ime demokratije i stvaranja nacionalnih država na prostoru bivše Jugoslavije, uništava i sve tekovine NOB-a”.
Program od 7. do 9. studenog, kroz radove teoretičara i praktičara iz Slovenije, Hrvatske i Srbije, tematizira aktualnost antifašističke borbe u sadašnjem trenutku i priključuje se brojnim sličnim inicijativama u svim bivšim republikama. Umjetnički program čine kazališna predstava nastala po partizanskoj poeziji Nije to crvena, to je krv! (Bojan Đorđev, Miloš Đurović, Siniša Ilić, Dragana Jovović, Stipe Kostanić, Ana Mandić, Dijana Marojević-Diklić, Maja Mirković, Katarina Popović i Miloš Timotijević), zidne novine Lekcije o odbrani/Perom i puškom i kičicom i bombom grupe KURS (Miloš Miletić i Mirjana Radovanović), instalacija Slike regulisanih ili nekontrolisanih teritorija Siniše Ilića i šestosatni performans Selme Banich Mirovanje na Trgu partizana.
Diskurzivni program je organiziran kao serija izlaganja s diskusijama koji se na različite načine dotiču antifašističkog kulturnog naslijeđa uz uvod o Užičkoj republici Branka Popovića. Izlaganje Vladimira Markovića bavi se političkim naslijeđem antifašizma, dok će Gal Kirn govoriti o politici sjećanja na NOB, između ostalog na primjeru modernističkih spomenika. Veze između partizanskog pokreta i umjetničke avangarde istražuje Miklavž Komelj, a Aldo Milohnić partizansko i suvremeno kazalište otpora. Sabina Sabolović iz kustoskog kolektiva WHW/Što, kako i za koga? iznijet će pregled polemičkih izložbi koje u javnu sferu vraćaju teme i figure potiskivane radi uspostavljanja nacionalističkog konsenzusa, tipičnog za sve države nastale raspadom Jugoslavije.
Više potražite ovdje.
ObjavljenoObjavljeno
